بتن پاشیده که در اصطلاح شاتکریت معروف است از بهترین روش‌ها برای ایجاد سطوح منحنی است و ظهور این فناوری، تقویت، تعمیر و ساخت ساختارهایی نظیر پوشش‌ها و گنبد تونل‌ها را بسیار آسان‌تر کرده است. امروزه شاتکریت به‌طور گسترده در صنعت ساختمان‌سازی، پایدارسازی گود، جاده‌سازی، ساخت پل و تونل مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای بسیار متنوعی دارد. استحکام و دوام بالا و قابلیت استفاده از آن برای مناطقی با دسترسی دشوار سبب شده است تا بسیاری از شرکت‌های راه‌سازی، ساختمانی و خاکبرداری از این روش کاربردی در پروژه‌های خود استفاده کنند.
بتن پاشیده یا بتن پاشی پایکار چیست؟
شاتکریت عمل انتقال و پخش ملات از طریق شلنگ و به‌صورت پنوماتیک با سرعت بالا بر روی یک سطح است. ملات استفاده شده برای بتن‌پاشی شامل مخلوطی از سنگ‌دانه و سیمان پرتلند است که پس از انتقال به نازل تفنگ اسپری به آن آب اضافه می‌شود. به دلیل فشار و سرعت بالای پاشش، بتن و ملات متراکم می‌شوند و لایه‌هایی از بتن با ضخامت لازم را تشکیل می‌دهد.
این روش برای محافظت از سطوحی که دچار شستگی شده‌اند یا به دلیل عدم مراقبت درست به مرور فرسایش یافته‌اند، استفاده می‌شود. پس از اسپری کردن مخلوط بتن و آب به محل مورد نظر می‌توان بلافاصله عمل ماله‌کشی و تراشیدن را آغاز کرد. بتن پاشیده را در موارد سازه‌ای نیز برای استحکام چارچوب‌های چوبی یا میله‌های تقویت‌کننده و مش فولادی استفاده می‌کنند.
بتن پاشنده چه مزایایی نسبت به بتن معمولی دارد؟
- انجام بتن پاشیده استحکام هر سطح و سازه‌ای را افزایش می‌دهد.
- مقرون‌به‌صرفه‌تر از بتن پروزایک است و نیاز به قالب‌بندی کمتری دارد.
- در متد شاتکریت تنها از یک مقدار مخلوط با حجم کم اما با مقدار سیمان بالا استفاده می‌شود.
- در حالی که بتن معمولی توسط ارتعاشات، یکپارچه می‌شود، بتن پاشیده با برخورد یک جت با سرعت بالا بر روی سطح پخش می‌شود.
- این روش نه تنها باعث افزایش حجم سیمان به دلیل حرکت ارتجاعی می‌شود؛ بلکه با ایجاد سیستم‌های حفره‌های هوا کاملاً متفاوت، بر استحکام بتن‌پاشی تأثیر می‌گذارد.
شاتکریت در چه زمینه‌های کاربرد دارد؟
با توجه به مزایای تکنیک بتن پاشیده، این روش در زمینه‌های مختلف عمرانی و سازه‌ای کاربردهای گسترده‌ای دارد که می توان از آن برای ایجاد یک لایه بتن محکم استفاده کرد. در ادامه 3 کاربرد اصلی شاترکیت را بیشتر توضیح می‌دهیم.
1. تعمیر سطوح آسیب‌دیده
شاتکریت یک روش مناسب برای تعمیر و ترمیم سطوح آسیب‌دیده بتنی، چوبی یا فولادی است. از این روش برای تعمیر موارد زیر می‌توان بهره برد:
- پل‌ها: بازسازی عرشه پل با روش بتن‌پاشی بسیار کاربردی و به‌صرفه است. با این حال برای تعمیرات عمده و با ضخامت زیاد، این روش چندان جوابگو نخواهد بود. این روش را می‌توان برای ترمیم و تعمیر دیوارهای بال، ستون‌ها، کلاهک‌ها، تیرهای اعماق متغیر، تکیه‌گاه‌ها و زیر عرشه استفاده کرد.
- ساختمان‌ها: شاتکریت تکنیک مناسبی برای ترمیم آسیب و فرسودگی ساختمان به دلیل آتش‌سوزی و زلزله، تعمیر اتصالات ساختمانی مانند تیرها، ستون‌ها و اتصالات و تقویت دیوارها و پوشش فولادی است.
- سازه‌های دریایی: خراب شدن بتن و آرماتور می‌تواند به‌طور جدی به سازه‌های دریایی آسیب بزند. این آسیب‌ها معمولاً در اغلب اتصالات دریایی نظیر عرشه پل‌ها، اسکله، تونل‌های تخلیه، تیرک‌ها، قفل‌های ناوبری، سدها و نیروگاه‌های آبی به وجود می‌آید. امروزه با انجام بتن پاشیده از بروز آسیب در سازه‌ها، خوردگی فولاد و سایش فیزیکی اتصالات به دلیل برخورد امواج، شن و یخ شناور جلوگیری می‌کنند.
2. کنده‌کاری و حفاری زیرزمینی
شاتکریت را در زمان کنده‌کاری سنگ‌ها و حفاری‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند. با این حال امروزه این متد را با موفقیت برای مستحکم کردن خاک‌های سست در زمان حفر تونل‌ها نیز به‌کار می‌برند. از دیگر کاربردهای بتن پاشیده در پروژه‌های زیرزمینی می‌توان به جایگزینی یا تکمیل مواد و اتصالات پشتیبان نظیر چارچوب زیر تاق ضربی، مجموعه اتصالات فولادی، کانال گذاری جریان‌های آب، آب‌بندی سطوح سنگی و نصب پشتیبانی موقت و پوشش‌های دائمی اشاره کرد.
3. ایجاد حفاظ برای سطوح شیب‌دار
یکی از راه‌های مؤثر برای محافظت موقت از سطوح سنگی که در معرض هوا خراب می‌شوند، استفاده از تکنیک شاتکریت است. علاوه بر این، برای پوشاندن دائمی شیب‌ها یا بریدگی‌هایی که قابلیت فرسایش و خراب شدن در طول زمان را دارند از بتن پاشیده استفاده می‌کنند.
آشنایی با انواع فناوری بتن پاشیده
دو نوع فناوری برای انجام شاتکریت وجود دارد که به شرح زیر است.
- بتن پاشیده مخلوط خشک
- بتن پاشیده مخلوط تر
بتن پاشیده مخلوط خشک
این مدل تکنیک شاتکریت شامل قرار دادن مواد خشک در یک تفنگ و سپس اسپری کردن آن‌ها از طریق یک شلنگ به سمت نازل است. قسمت داخلی نازل دارای یک حلقه آب است که به‌طور یکنواخت آب را به داخل مخلوط تزریق می‌کند.
آب و مخلوط خشک کاملاً با هم ترکیب نمی‌شوند؛ اما با برخورد مخلوط به سطح مورد نظر، اختلاط آن‌ها کامل می‌شود. برای انجام این مدل تکنیک بتن‌پاشی به افراد ماهر و باتجربه نیاز است. پاشش بتن در بخش‌هایی که با تیرک‌گذاری به شدت تقویت شده‌اند، باید با دقت زیادی صورت گیرد. در کاربردهای تعمیری، زمانی که نیاز به توقف و تنظیم مکرر است، این تکنیک بازده بیشتری دارد.
شاتکریت مخلوط تر
در شاتکریت مخلوط تر، از بتن آماده استفاده می‌شود که از طریق پمپ بتن که مخلوط را از طریق شلنگ پرتاب که در آن هوای فشرده و شتاب‌دهنده در نقطه نازل وجود دارد، اسپری می‌شود. از مزایای استفاده از متد مخلوط مرطوب می‌توان به ریباند کمتر، گرد و غبار کمتر در مقایسه با مخلوط خشک و پاشش حجم بیشتر مواد در زمان کمتر اشاره کرد.
آیا بتن پاشیده قوی‌تر از بتن است؟
شاتکریت که اغلب در کاربردهای زیرزمینی و تعمیر و تقویت سازه‌های مختلف استفاده می‌شود، یک مخلوط بتن مرطوب یا خشک است که به‌طور پنوماتیکی با سرعت بالا از طریق شلنگ و نازل به سطح پاشیده می‌شود. از آنجایی که فرایند اسپری کردن آب، نسبت آب به سیمان را کاهش می‌دهد، در نتیجه به‌طورکلی این روش قوی‌تر از روش CIP است.
انجام تکنیک بتن پاشیده برای کاربردهای خاص نیازمند دانش، تجربه و مطالعه دقیق عملکرد مواد و آشنایی با نحوه انجام آن است. موفقیت این روش برای هر کاربرد خاصی منوط به برنامه‌ریزی و نظارت دقیق، به علاوه داشتن مهارت و تجربه می‌باشد. بنابراین برای انجام این کار باید به دنبال یک تیم حرفه‌ای بود. شرکت خاکبرداران تجهیز پایتخت یک گروه با تجربه در زمینه انجام انواع خدمات خاکبرداری، گودبرداری، بتن‌پاشی، نیلینگ و… است. تیم متخصص این شرکت معتبر همگی دارای تحصیلات و تجارت مرتبط با پروژه‌های سازه‌ای هستند و بهترین عملکرد خود را در هر پروژه نشان می‌دهند.
